Çevresel, sosyal, siyasi ve ekonomik gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda, yurtdışında bulunan şirketlerin yabancı uyruklu kişileri Türkiye’de istihdam etmesi, daha kârlı ve verimli bir yol olarak değerlendiriliyor. Belirli şartların sağlanması halinde, şirketlerin bu yöndeki talebinin karşılanması mümkün olabiliyor. Türkiye’de çalışacak kişilerin, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ile belirlenmiş kural ve kriterler çerçevesinde, usulüne uygun bir biçimde “çalışma izni” edinmesi gerekiyor.

"Bilgi çağı" ya da "dijital çağ" olarak da adlandırılan 21. yüzyıl, teknolojik yenilikleri insanlığın hizmetine sunarken salgın hastalıklar, siyasi gelişmeler ve demografik değişiklikler, iş hayatının kurallarını ve ihtiyaçlarını ciddi ölçüde değiştirmeye devam ediyor. Özellikle COVID-19 salgını dünya genelinde ticari operasyonları kesintiye uğratarak işverenleri belirsiz bir süreyle kapılarını kapatmaya zorladığında, geleneksel ofis içi çalışma şekline hızlı bir alternatif bulmak, sürdürülebilir bir iş modelini koruyabilmek için kritik önem kazandı. Şirketler, mümkün olduğu ölçüde “uzaktan çalışma” pratiğine hızla adapte oldu ve iş modellerini de “uzaktan çalışma” düzenine göre güncellemeye başladılar. Yakın dönemde hayatlarımıza giren uzaktan ve hibrit çalışma modellerinin, pandemi sonrasında da iş yaşamanın bir parçası olması bekleniyor. Nitekim; yasa koyucular da bu durumu görmezden gelmediler ve 10.03.2021 tarihinde “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği” yürürlüğe girdi.

Bütün bu gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda, yurtdışında bulunan şirketlerin yabancı uyruklu kişileri Türkiye’de istihdam etmesi, kârlı ve verimli bir yol olarak değerlendiriliyor. Belirli şartların sağlanması halinde, şirketlerin bu yöndeki talebinin karşılanması mümkün olabiliyor.

Yabancı Uyruklu Kişilerin Türkiye’de Çalışması İçin Ne Gerekli?

Türkiye’de çalışacak kişilerin, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ile belirlenmiş kural ve kriterler çerçevesinde, usulüne uygun bir biçimde “çalışma izni” edinmesi gerekiyor. Çalışma izni, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından veriliyor. Çalışma izni ile, yabancı uyruklu kişiye ayrıca Türkiye sınırları içerisinde ikamet hakkı tanıdığından, izin verildikten sonra yabancı uyruklu kişi için ayrıca bir ikamet izni alınmasına gerek kalmıyor.

Çalışma izni edinebilmek için, öncelikle, çalışacak yabancı uyruklu kişi ile işveren arasında bir iş sözleşmesi bulunması gerekiyor. Sonrasında işverenin, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na çalışma izni alınması için gerekli başvuruyu yapması gerekiyor. Bu başvuru, elektronik ortamda da yapılabiliyor.

Yurtdışında bulunan şirketin, Türkiye’de de işveren sıfatına sahip olması için Türkiye sınırları içerisinde faal bir işyeri bulunması, mevcut değil ise de yeni bir işyeri açması ya da yasalara uygun olarak yeni bir şirket kurması gerekiyor.

Türkiye’de Yeni Bir Şirket Kurmak Ne Kadar Zor?

Kurulması planlanan şirketin; tipi, sermayesi ve faaliyet konusunun belirlenmesi ile, şirket kuruluş işlemleri çok kısa süreler içerisinde ve zahmetsiz bir biçimde tamamlanabiliyor.

Çalışma İzni Edinmek İçin Aranan Kriterler Nelerdir?

İlgili mevzuat ve yetkili makamlar; işverenin yabancı istihdamı için birtakım kriterlerin sağlanmasını şart koşuyor. Bu kriterlerden bazıları;

• Çalışma izni talep edilen işyerinde, her bir yabancı başına, beş T.C. vatandaşı istihdamı aranacaktır. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde beş kişilik istihdam şartı, Bakanlıkça verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranır. İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
• İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 TL’den az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
• İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının en az;

-Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 6,5 katı,

-Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı,

-Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar ile öğretmenler için asgari ücretin 3 katı,

-Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret, diğer mesleklerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı,

-Animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı, olması gerekmektedir

• Asgari ücret, işbu yazımız tarihi itibariyle, brüt 5.004 Türk Lirasıdır.
• Aranan kriterler yukarıdakiler ile sınırlı olmayıp, işin niteliğine göre başkaca kriterler aranabilmekte yahut belirli istisnalar söz konusu olabilmektedir.

Çalışma İzni Bulunmaksızın Çalışmanın Yaptırımı Nedir?

Çalışma izni bulunmaksızın çalışanlar hakkında idari ve cezai yaptırımlar uygulanabileceği gibi, yabancıların sınır dışı edilmesi riski de bulunuyor. Çalışma izni bulunmayan çalışanlarla ilgili idari para cezaları aşağıdaki gibi uygulanıyor:

-Çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverenlere her bir yabancı için: 16,066 TRY

-Çalışma izni bulunmadan bir işverene bağımlı çalışan yabancıya: 6,423 TRY

Ayrıca, işveren veya işveren vekilinin, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılama zorunluluğu bulunuyor. Bu gider, masraf ve harcamaların Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden karşılanması hâlinde, bu madde gereğince ödenen tutarlar, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca işveren veya işveren vekilinden tahsil ediliyor.

Belirli şartların sağlanması halinde yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de çalışması mümkün

Yurtdışında bulunan şirketlerin, yabancı uyruklu kişileri, Türkiye sınırları içerisinde bir şirket kurmak ve ilgili makamlardan çalışma izni edindirmek suretiyle istihdam etmesi bu yasalarla mümkün kılınıyor. Tarafların mutabık kalması halinde, ilgili çalışanlar, “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği doğrultusunda” uzaktan da çalışabiliyorlar.  Şirket kuruluş süreçleri, çalışma izni edinimi ve gerekli diğer prosedürlerin yürütülmesi ile ilgili olarak detaylı bilgi ve profesyonel yardım alınması, sağlıklı bir sürecin takibi açısından büyük önem taşıyor.